تزریق اپیدورال چیست و چگونه انجام می‌شود؟

در این روش میزان بهبود از پنجاه تا هشتاد درصد می باشد و هدف اصلی از این درمان فراهم آوردن شرایط ترمیم و برطرف کردن فشار روی عصب درگیر ناشی از پارگی دیسک یا تنگی نخاع است یعنی جنبه فقط تسکینی ندارد و جنبه درمانی و احتمال بالای ماندگاری بهبود دارد. درمان دردهای مزمن ستون فقرات، به‌ویژه در ناحیه کمر و پا، در دنیای امروز یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بیماران و پزشکان محسوب می‌شود. در میان روش‌های مختلف درمانی، تزریق اپیدورال یکی از مؤثرترین تکنیک‌های غیرجراحی برای کاهش درد ناشی از فشار بر اعصاب نخاعی به شمار می‌رود. این روش، نه‌تنها می‌تواند درد را کنترل کند، بلکه در بسیاری موارد از پیشرفت بیماری یا نیاز به جراحی جلوگیری می‌کند.

تزریق اپیدورال چیست؟

تزریق اپیدورال نوعی تزریق تخصصی در فضای اپیدورال ستون فقرات است. فضای اپیدورال بین استخوان‌های مهره و غشای سخت نخاع (Dura mater) قرار دارد و از اعصاب نخاعی، چربی و عروق خونی محافظت می‌کند.
در این روش، داروهایی از جمله کورتیکواستروئیدها (برای کاهش التهاب) و بی‌حس‌کننده‌های موضعی (برای تسکین درد) مستقیماً در فضای اپیدورال تزریق می‌شوند تا تأثیر مستقیم و سریع بر اعصاب تحت فشار بگذارند.

Epidural steroid injections (ESIs) are a common treatment option for many forms of low back pain and leg pain. They have been used for decades and are considered an integral part of the nonsurgical management of sciatica and lumbar disc herniation.
تزریق‌های استروئیدی اپیدورال (ESI) گزینه‌ای رایج برای درمان انواع مختلف درد پایین کمر و پا هستند. این روش‌ها سال‌هاست مورد استفاده قرار می‌گیرند و بخش مهمی از مدیریت غیرجراحی در موارد سیاتیک و فتق دیسک کمری محسوب می‌شوند.
منبع: Spine-health.com

این تزریق بسته به نوع درد و محل آسیب می‌تواند در ناحیه کمری، سینه‌ای یا گردنی انجام شود. اما بیشترین کاربرد آن در کمر (lumbar epidural injection) برای درمان درد سیاتیک و دیسک کمر است.

انواع روش‌های تزریق اپیدورال چیست؟

تزریق اپیدورال صرفاً یک تکنیک واحد نیست، بلکه بسته به محل ورود سوزن و هدف درمان، به چند روش مختلف تقسیم می‌شود. انتخاب نوع مناسب تزریق به عوامل متعددی مانند محل درد، شدت علائم و تشخیص پزشک بستگی دارد.
در ادامه سه نوع رایج تزریق اپیدورال را معرفی می‌کنیم:

تزریق اپیدورال اینترلامینار (Interlaminar Epidural Injection)

در این روش، پزشک سوزن را از پشت، بین دو مهره ستون فقرات وارد می‌کند. دارو مستقیماً وارد فضای اپیدورال می‌شود و در اطراف اعصاب پخش شده و التهاب را کاهش می‌دهد.

ویژگی‌ها:

• روش کلاسیک و رایج برای درمان دردهای مزمن کمر
• مناسب برای فتق دیسک، آرتروز و تنگی کانال نخاعی

تزریق اپیدورال ترانسفورامینال (Transforaminal Epidural Injection)

در این تکنیک، دارو به صورت دقیق‌تر به اطراف ریشه عصب خاصی که تحت فشار یا التهاب قرار دارد، تزریق می‌شود. این تزریق از کناره ستون فقرات انجام می‌شود و معمولاً نیازمند هدایت با فلوروسکوپی (اشعه ایکس زنده) است.

ویژگی‌ها:

• دوز دارو مستقیماً به محل التهاب می‌رسد
• دقت بالا و تأثیر سریع‌تر در درمان دردهای عصبی مانند سیاتیک

تزریق اپیدورال کودال (Caudal Epidural Injection)

در این روش، دارو از طریق استخوان خاجی (ساکروم) در انتهای ستون فقرات وارد فضای اپیدورال می‌شود. بیشتر برای افرادی استفاده می‌شود که قبلاً جراحی ستون فقرات داشته‌اند یا در ناحیه کمری چسبندگی وجود دارد.

ویژگی‌ها:

• روشی ایمن با کمترین احتمال آسیب به بافت‌ها
• مناسب برای دردهای مزمن پایین‌کمر و پا

Three types of epidural steroid injections include interlaminar, transforaminal, and caudal. Each has specific clinical indications and anatomical targets based on the patient’s symptoms.
سه نوع تزریق استروئیدی اپیدورال شامل اینترلامینار، ترانسفورامینال و کودال هستند. هر یک از آن‌ها بسته به علائم بیمار و هدف درمان، کاربرد و هدف آناتومیکی متفاوتی دارند.
منبع: National Institutes of Health (NIH)

نحوه انجام تزریق اپیدورال

فرایند تزریق اپیدورال بسیار دقیق و تخصصی است و نیاز به ابزار تصویربرداری و مهارت پزشک دارد. این روش معمولاً در شرایط سرپایی انجام می‌شود و زمان آن حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه است.

مراحل تزریق:

1. آماده‌سازی بیمار:
   بیمار معمولاً به پهلو دراز می‌کشد یا در حالت نشسته قرار می‌گیرد. پوست ناحیه مورد نظر کاملاً ضدعفونی شده و بی‌حسی موضعی تزریق می‌شود.
2. هدایت سوزن با تصویربرداری:
   پزشک با استفاده از دستگاه فلوروسکوپ یا گاید سونوگرافی، سوزن را با دقت وارد فضای اپیدورال می‌کند تا به اعصاب نخاعی آسیب نرسد.
3. تزریق دارو:
   پس از اطمینان از محل دقیق سوزن، دارو (معمولاً ترکیبی از استروئید و بی‌حسی) به‌آرامی تزریق می‌شود.
4. پایان و ریکاوری:

بیمار چند دقیقه در اتاق تحت نظر می‌ماند. معمولاً نیاز به استراحت طولانی یا بستری نیست و فرد می‌تواند همان روز به خانه بازگردد.

Epidural injections are usually performed with the aid of fluoroscopy to ensure correct placement. Incorrect needle placement may lead to complications or reduced effectiveness.
تزریق اپیدورال معمولاً با کمک تصویربرداری فلوروسکوپی انجام می‌شود تا محل تزریق دقیق باشد. جای‌گذاری نادرست سوزن می‌تواند باعث کاهش اثربخشی یا بروز عوارض شود.
منبع: American Academy of Pain Medicine

مزایای تزریق اپیدورال

تزریق اپیدورال یکی از مؤثرترین روش‌های درمان غیرجراحی دردهای ستون فقرات محسوب می‌شود. این روش نه‌تنها در کنترل علائم مؤثر است، بلکه در بسیاری از موارد از پیشرفت مشکلات جدی‌تر یا انجام جراحی جلوگیری می‌کند.
مزایای کلیدی تزریق اپیدورال عبارتند از:

• تسکین سریع و مؤثر درد: داروی تزریق‌شده مستقیماً به محل التهاب یا تحت فشار بودن عصب می‌رسد و در نتیجه، بسیاری از بیماران ظرف چند ساعت تا چند روز، کاهش قابل‌توجهی در درد خود تجربه می‌کنند.
• درمان هدفمند و موضعی: برخلاف داروهای خوراکی که بر کل بدن تأثیر می‌گذارند، تزریق اپیدورال درمان را فقط به ناحیه مورد نظر محدود می‌کند. این موضوع خطر عوارض سیستمیک را کاهش می‌دهد.
• کاهش نیاز به جراحی: در بسیاری از بیماران، تزریق اپیدورال جایگزین مناسبی برای عمل جراحی یا راهی برای به تعویق انداختن آن است.
• افزایش کیفیت زندگی: با کاهش درد، بیمار می‌تواند به فعالیت‌های روزمره، خواب، ورزش و شغل خود با آسودگی بیشتری بازگردد.
• ایمن بودن برای اکثر بیماران: در صورت انجام توسط پزشک متخصص درد، این روش کم‌عارضه و با ریسک پایین است.
• بهترین روش درمان دردهای مزمن و طولانی مدت ناشی از آسیبهای دیسک و تنگی نخاع هست، درمان دردهای ناگهانی و شدید ستون فقرات در علتهای مختلف بخصوص پارگی های دیسک.
• بهبود دردهایی که مانع از انجام فعالیت‌های روزانه می‌شوند؛ با این روش می‌توانید درد را کاهش دهید و فعالیت‌های روزانه‌تان را از سریعتر از سر بگیرید و دوره بهبود و نقاهت را کاهش دهید

Epidural steroid injections can provide significant pain relief and improve function in patients with radiculopathy and spinal stenosis.
تزریق استروئید اپیدورال می‌تواند باعث کاهش قابل‌توجه درد و بهبود عملکرد در بیماران مبتلا به رادیکولوپاتی (فشار عصب) و تنگی کانال نخاعی شود.
منبع: PubMed / NIH

کاربردهای تزریق اپیدورال

تزریق اپیدورال در موارد متعددی از مشکلات ستون فقرات و ریشه‌های عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش به‌ویژه برای دردهای مزمن و مقاوم به درمان دارویی بسیار مؤثر است.

مهم‌ترین کاربردها

• دیسک کمر و گردن:
  فتق یا بیرون‌زدگی دیسک باعث فشار روی ریشه‌های عصبی می‌شود. تزریق اپیدورال باعث کاهش التهاب و در نتیجه تسکین درد ناشی از فتق دیسک می‌شود.
• سیاتیک (درد عصب سیاتیک):
  در صورت تحت فشار بودن عصب سیاتیک، بیمار درد تیرکشنده‌ای را از کمر تا پشت ران و ساق پا تجربه می‌کند. تزریق اپیدورال می‌تواند التهاب این عصب را کاهش دهد.
• تنگی کانال نخاعی:
  در افراد مسن، باریک شدن کانال نخاعی منجر به درد، بی‌حسی و گزگز می‌شود. تزریق اپیدورال با کاهش التهاب اعصاب در این ناحیه، علائم را تسکین می‌دهد.
• سندروم درد پس از جراحی کمر (FBSS):
  در برخی بیماران، پس از عمل جراحی، همچنان درد باقی می‌ماند. در این موارد تزریق اپیدورال می‌تواند مؤثر واقع شود.

آمادگی قبل از تزریق اپیدورال

قبل از انجام تزریق اپیدورال، بیمار باید آمادگی‌های خاصی را رعایت کند تا ایمنی و موفقیت تزریق به حداکثر برسد.

1. ارائه شرح حال دقیق:
   حتماً پزشک خود را از بیماری‌های زمینه‌ای (مانند دیابت، فشار خون، بیماری قلبی) و داروهای مصرفی مطلع سازید.
2. قطع مصرف داروهای رقیق‌کننده خون:
   داروهایی مثل آسپرین، وارفارین، ریواروکسابان و … ممکن است نیاز به قطع چند روزه داشته باشند. تصمیم‌گیری درباره آن باید توسط پزشک انجام شود.
3. ناشتا بودن (در صورت توصیه پزشک):
   در برخی مراکز از بیمار خواسته می‌شود چند ساعت پیش از تزریق چیزی نخورد، به‌ویژه اگر تزریق با آرام‌بخش انجام می‌شود.
4. همراه داشتن فردی برای بازگشت به خانه:
   ممکن است پس از تزریق احساس بی‌حالی یا خواب‌آلودگی داشته باشید؛ بنابراین بهتر است کسی همراهتان باشد.
5. دوش گرفتن قبل از مراجعه:
   برای حفظ بهداشت ناحیه تزریق، دوش گرفتن و خودداری از استفاده از لوسیون، پودر یا عطر در ناحیه کمر توصیه می‌شود.

مراقبت‌های بعد از تزریق اپیدورال

مراقبت مناسب پس از تزریق اپیدورال می‌تواند به کاهش عوارض احتمالی و افزایش اثربخشی درمان کمک کند.
توصیه‌های بعد از تزریق:

• استراحت نسبی در ۲۴ ساعت اول:
  فعالیت سنگین نداشته باشید. راه رفتن آرام و استراحت در منزل مناسب است.
• عدم رانندگی:
  به‌خصوص اگر آرام‌بخش دریافت کرده‌اید یا کمی احساس ضعف دارید، از رانندگی پرهیز کنید.
• استفاده از کمپرس سرد در محل تزریق:
  در صورت تورم یا درد موضعی، می‌توانید از کیسه یخ (۱۰ تا ۱۵ دقیقه) استفاده کنید.
• نوشیدن مایعات کافی:
  بهتر است بدن هیدراته بماند تا دفع داروهای بی‌حسی سریع‌تر انجام شود.

عوارض تزریق اپیدورال

اگرچه تزریق اپیدورال یک روش کم‌تهاجمی و ایمن محسوب می‌شود، اما مانند هر مداخله پزشکی، ممکن است با عوارضی همراه باشد. البته این عوارض در صورت انجام توسط پزشک متخصص درد، بسیار نادر و اغلب موقتی هستند.

• درد یا سوزش موضعی:
  در محل ورود سوزن ممکن است چند ساعت یا نهایتاً یکی دو روز درد خفیف حس شود که معمولاً با کمپرس سرد برطرف می‌شود.
• سردرد (Post-Dural Puncture Headache):
  در موارد نادر، اگر سوزن به لایه سخت دور نخاع نفوذ کند، نشت مایع مغزی-نخاعی باعث سردرد می‌شود.
• احساس بی‌حسی یا ضعف موقت:
  در برخی بیماران به‌خصوص پس از تزریق در ناحیه کمری، ممکن است چند ساعت احساس سنگینی در پاها ایجاد شود.
  عوارض نادر اما جدی:
• عفونت:
  هرچند بسیار نادر، اما در صورت عدم رعایت اصول استریلیته، عفونت در محل تزریق یا فضای اپیدورال ممکن است رخ دهد.
• خونریزی:
  در بیمارانی که داروهای ضدانعقاد مصرف می‌کنند، خطر خونریزی یا هماتوم اپیدورال وجود دارد.
• آسیب عصبی:
  در صورت استفاده نادرست از سوزن یا تزریق در محل اشتباه (که در مراکز غیرتخصصی ممکن است رخ دهد)، آسیب عصبی اتفاق نادری اما مهم است.

📌 مهم: همه این موارد در صورت مراجعه به پزشک متخصص و رعایت اصول ایمنی به حداقل می‌رسند.

Complications from epidural injections are rare but can include infection, bleeding, nerve damage, or a spinal headache.
عوارض ناشی از تزریق اپیدورال نادر هستند اما می‌توانند شامل عفونت، خونریزی، آسیب عصبی یا سردرد نخاعی باشند.
منبع: Johns Hopkins Medicine

تزریق اپیدورال چقدر دردناک است؟

یکی از رایج‌ترین سؤالات بیماران پیش از انجام این روش این است که:

آیا تزریق اپیدورال درد دارد؟

پاسخ کوتاه این است: خیر، دردی که تجربه می‌شود بسیار خفیف‌تر از آن چیزی است که انتظار می‌رود. واقعیت درباره درد تزریق:

• بی‌حسی موضعی قبل از تزریق:
  پیش از ورود سوزن اپیدورال، ناحیه تزریق با بی‌حسی موضعی کاملاً بی‌حس می‌شود. در نتیجه فقط کمی فشار یا احساس فشار در عمق حس می‌شود، نه درد واقعی.
• استفاده از تجهیزات دقیق تصویربرداری:
  در مراکز حرفه‌ای مانند کلینیک دکتر آرش مجدزاده، تزریق با فلوروسکوپی انجام می‌شود که دقت بالا و در نتیجه آسیب کمتر و درد بسیار کمتری را به همراه دارد.
• مدت تزریق کوتاه است:
  کل فرایند تزریق معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد و بسیاری از بیماران آن را قابل تحمل و حتی بی‌درد توصیف می‌کنند.

تجربه بیماران:
بسیاری از مراجعان گزارش می‌دهند که «تزریق اپیدورال بسیار راحت‌تر از آن چیزی بود که فکر می‌کردیم.» در مقایسه با درد مزمنی که اغلب هفته‌ها یا ماه‌ها با آن زندگی کرده‌اند، تزریق یک راه‌حل سریع و کم‌درد است.

تزریق اپیدورال در مطب دکتر مجدزاده

دکتر آرش مجدزاده، متخصص طب فیزیکی ظظو ستون فقرات، با تجربه‌ی گسترده در زمینه‌ی درمان‌های غیرجراحی و کم‌تهاجمی، از جمله تزریق‌های اپیدورال، خدمات تخصصی و ایمن به بیماران ارائه می‌دهد.

چرا کلینیک دکتر مجدزاده؟

• تجربه و تخصص:
  تمام مراحل تشخیص، بررسی تصویربرداری‌ها، و انجام تزریق توسط شخص دکتر مجدزاده انجام می‌شود، نه دستیار یا تکنسین.
• استفاده از دستگاه فلوروسکوپی دیجیتال:
  تزریق اپیدورال با هدایت سونو گرافی یا در اتاق عمل با هدایت دستگاه رادیولوژی دیجیتال انجام میشود و در صورت نیاز یک زمان کوتاه ریکاوری بعد تزریق جهت استراحت و معاینه اولیه بیمار در نظر گرفته میشود.
• توجه به وضعیت هر بیمار به‌صورت اختصاصی:
  در این کلینیک، هیچ درمانی بدون بررسی کامل سابقه پزشکی و وضعیت فردی بیمار انجام نمی‌شود.
• پایش و پیگیری پس از تزریق:
  بیماران پس از تزریق تحت مانیتورینگ و پیگیری دقیق قرار می‌گیرند، در صورت نیاز یک زمان کوتاه ریکاوری بعد تزریق جهت استراحت و معاینه اولیه بیمار در نظر گرفته میشود.
• محیط بهداشتی، آرام و حرفه‌ای:
  از لحظه ورود تا پایان درمان، شما با تیمی از متخصصان در محیطی کاملاً استاندارد و امن همراه خواهید بود.

جمع‌بندی

تزریق اپیدورال به‌عنوان یک روش غیرجراحی، هدفمند و ایمن، می‌تواند راه‌حلی مؤثر برای کنترل دردهای مزمن ستون فقرات، فتق دیسک، سیاتیک و تنگی کانال نخاعی باشد. با انتخاب پزشک متخصص و محیط درمانی استاندارد، این روش می‌تواند جایگزینی مناسب برای جراحی‌های پرخطر باشد.
در کلینیک تخصصی دکتر آرش مجدزاده، تزریق اپیدورال با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و تکنیک‌های دقیق انجام می‌شود تا بهترین نتیجه درمانی برای شما حاصل شود.

سوالات متداول درباره تزریق اپیدورال

1. تزریق اپیدورال چند بار قابل انجام است؟
   معمولاً پزشکان توصیه می‌کنند که تزریق اپیدورال بیش از ۳ مرتبه در سال انجام نشود. تکرار بیش از حد می‌تواند به بافت‌های اطراف آسیب بزند یا تأثیر دارو کاهش یابد.
2. بعد از تزریق اپیدورال، چه زمانی اثر دارو مشخص می‌شود؟
   اثر تزریق ممکن است از چند ساعت تا چند روز بعد از تزریق آغاز شود. برخی بیماران در همان روز اول تسکین درد را حس می‌کنند، در حالی که در برخی دیگر اثرگذاری ۳ تا ۵ روز زمان می‌برد.
3. آیا تزریق اپیدورال برای همه مناسب است؟
   خیر. بیمارانی که دچار عفونت فعال، مشکلات انعقاد خون، یا آلرژی به داروهای بی‌حسی و استروئیدی هستند، معمولاً کاندید مناسبی برای این روش نیستند. تصمیم‌گیری نهایی با پزشک متخصص خواهد بود.
4. اثر تزریق اپیدورال تا چه مدت باقی می‌ماند؟
   مدت ماندگاری اثر بین چند هفته تا چند ماه متغیر است. برخی بیماران با یک تزریق بهبود کامل می‌یابند و برخی دیگر ممکن است نیاز به تزریق‌های دوره‌ای داشته باشند.