انگشت ماشه ای یا تریگر فینگر یکی از شایع‌ترین مشکلات حرکتی دست است که باعث میشود انگشت هنگام خم یا صاف شدن دچار گیرکردن یا قفل شدن شود. این بیماری نه‌تنها دردناک است بلکه می‌تواند انجام کارهای ساده روزمره مثل نوشتن، گرفتن اشیاء یا حتی استفاده از تلفن همراه را برای فرد سخت کند. خوشبختانه، درمان انگشت ماشهای بسته به شدت بیماری متفاوت است؛ از روشهای ساده‌ای مثل استراحت، استفاده از اسپلینت و داروهای ضدالتهاب گرفته تا درمانهای پیشرفته‌تر مانند تزریق پی‌آر‌پی (PRP)، ازوندرمانی، تزریق سلول‌های بنیادی و در نهایت جراحی آزادسازی تاندون. در ادامه این مقاله، تمام این روش‌ها را مرحله‌به‌مرحله بررسی می‌کنیم تا بدانید کدام راهکار برای شما مناسب‌تر است.
انگشت ماشه ای یا تریگر فینگر چیست؟
انگشت ماشهای (Trigger Finger) که در پزشکی با نام تنگی غلاف تاندون یا Stenosing Tenosynovitis شناخته میشود، یک بیماری شایع دست است که در آن حرکت تاندون‌های انگشت دچار اختلال میشود. فرد مبتلا هنگام خم یا صاف کردن انگشت احساس می‌کند که انگشتش گیر کرده یا قفل میشود و سپس به‌طور ناگهانی آزاد می‌گردد. این حالت شبیه کشیدن و رها شدن ماشه‌ی اسلحه است، به همین دلیل به آن انگشت ماشه ای می‌گویند.
در شرایط طبیعی، تاندون‌های انگشت از درون یک تونل باریک (غلاف تاندون) به‌راحتی حرکت میکنند. اما وقتی این غلاف به دلیل التهاب یا ضخیم شدن تاندون تنگ شود، حرکت نرم و روان تاندون مختل میشود. این اختلال باعث ایجاد علائمی مثل درد، صدا یا «کلیک» در مفصل و حتی قفل شدن کامل انگشت در حالت خمیده یا صاف میشود.
بر اساس گزارش Mayo Clinic، انگشت ماشهای بیشتر در:
-
زنان (به‌ویژه بالای ۴۵ سال)،
-
بیماران دیابتی،
-
افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید یا بیماری‌های التهابی،
-
و کسانی که مشاغل یا فعالیتهای تکراری با دست دارند (مثل تایپیست‌ها، نوازندگان یا کارگران صنعتی)،دیده میشود.
علائم شایع انگشت ماشه ای
- درد و حساسیت در کف دست، مخصوصاً در محل اتصال انگشت به کف
- سفتی و خشکی انگشت در صبح‌ها
- ایجاد صدای «کلیک» یا پرش ناگهانی هنگام حرکت انگشت
- برآمدگی کوچک (ندول) در مسیر تاندون
- قفل شدن کامل انگشت در حالت خمیده یا صاف شدن با فشار
اهمیت شناخت زودهنگام
اگر انگشت ماشهای در مراحل اولیه شناسایی شود، معمولاً با روشهای ساده‌ای مثل استراحت، داروهای ضدالتهاب یا فیزیوتراپی کنترل میشود. اما در موارد مزمن، بیمار ممکن است نیاز به روشهای نوین مانند تزریق PRP (پلاسمای غنی از پلاکت)، ازوندرمانی یا حتی تزریق سلول‌های بنیادی برای ترمیم تاندون داشته باشد. در شرایط شدیدتر، جراحی تنها راه‌حل قطعی است.
در کلینیک تخصصی دکتر آرش مجدزاده، با تکیه بر روشهای علمی و تجهیزات مدرن، بهترین گزینه درمانی برای هر بیمار انتخاب میشود تا علاوه بر رفع علائم، عملکرد طبیعی انگشتان نیز بازگردد.
روش درمان انگشت ماشه ای
درمان انگشت ماشه ای (تریگر فینگر) بسته به شدت علائم، مدت‌زمان درگیری و وضعیت سلامتی بیمار متفاوت است. برخی بیماران با اقدامات ساده در منزل بهبود پیدا میکنند، اما در موارد شدیدتر، نیاز به درمانهای تخصصی یا حتی جراحی وجود دارد. خوشبختانه امروزه گزینه‌های درمانی متنوعی وجود دارد که می‌تواند از درد و محدودیت حرکتی جلوگیری کند و به بیمار کمک کند دوباره فعالیتهای روزمره خود را بدون مشکل انجام دهد.
روش های غیر جراحی درمان انگشت ماشه ای
- استراحت و تغییر فعالیت‌ها
یکی از اولین اقدامات، کاهش فعالیت‌هایی است که فشار زیادی به انگشت وارد میکنند (مثل تایپ طولانی، استفاده از ابزار یا سازهای موسیقی). - اسپلینت یا آتل انگشت
قرار دادن انگشت در وضعیت صاف به کمک اسپلینت (به‌ویژه هنگام خواب) باعث میشود تاندون در حالت آرامش قرار گیرد و التهاب کاهش یابد. - داروهای ضدالتهاب خوراکی و موضعی (NSAIDs)
داروهایی مثل ایبوپروفن و ناپروکسن میتوانند درد و التهاب را کاهش دهند. کرم‌ها و ژل‌های ضدالتهاب نیز برای برخی بیماران مفید هستند. - تزریق کورتیکواستروئید
تزریق کورتیزون داخل غلاف تاندون، یکی از رایج‌ترین درمان‌هاست که با کاهش التهاب باعث حرکت روان‌تر تاندون میشود. البته در بیماران دیابتی اثر آن کمتر است. - فیزیوتراپی و تمرینات کششی
تمرینات خاص برای افزایش انعطاف‌پذیری انگشت همراه با ماساژ، اولتراسوند و گرما درمانی کمک زیادی به بهبود عملکرد انگشت میکنند. - ازوندرمانی (Ozone Therapy)
اوزون درمانی یا تزریق گاز ازون به بافت اطراف تاندون باعث بهبود خون‌رسانی، کاهش التهاب و تسریع روند ترمیم میشود. این روش به‌ویژه در مراحل اولیه بیماری نتایج بسیار خوبی دارد. - تزریق PRP (پلاسمای غنی از پلاکت)
در این روش از خون خود بیمار نمونه گرفته میشود و پس از آماده‌سازی، پلاسمای غنی از پلاکت در محل آسیب تزریق میشود. فاکتورهای رشد موجود در PRP روند ترمیم تاندون را سرعت می‌بخشند. - تزریق سلول‌های بنیادی
یکی از روشهای نوین درمان انگشت ماشه ای است تزریق سلول بنیادی که با هدف بازسازی تاندون آسیب‌دیده و کاهش التهاب به کار می‌رود. این درمان هنوز در حال تحقیق است، اما نتایج امیدوارکننده‌ای نشان داده است.
روش های جراحی
اگر درمانهای غیرجراحی نتوانند علائم بیمار را کنترل کنند، یا انگشت در وضعیت قفل‌شده باقی بماند، جراحی بهترین گزینه است.
- جراحی باز (Open Surgery)
در این روش، جراح با ایجاد یک برش کوچک در کف دست، بخشی از غلاف تاندون (A1 pulley) را آزاد می‌کند. این عمل معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام میشود و بیمار همان روز مرخص خواهد شد. - جراحی پرکوتانئوس (Percutaneous Release)
این روش بدون ایجاد برش پوستی و با کمک یک سوزن خاص انجام میشود. جراح با هدایت سوزن، غلاف تاندون را آزاد می‌کند. مزیت آن عدم نیاز به بخیه و دوره نقاهت کوتاه‌تر است، اما نیاز به دقت و تجربه بالای پزشک دارد.
پس از جراحی، معمولاً بیماران در عرض ۲ تا ۳ هفته میتوانند فعالیتهای روزمره خود را از سر بگیرند. در کلینیک تخصصی دکتر آرش مجدزاده، با انتخاب دقیق روش درمانی مناسب (از درمانهای غیرتهاجمی تا جراحی تخصصی)، بیماران بهترین نتیجه را تجربه میکنند.
جدول روشهای درمان انگشت ماشه ای
| روش درمان | توضیحات | مناسب برای | مزایا | معایب/محدودیت‌ها |
| استراحت و تغییر فعالیت | کاهش حرکات تکراری و فشار روی انگشت | مراحل اولیه | ساده، بدون هزینه | در موارد پیشرفته کافی نیست |
| اسپلینت یا آتل | ثابت نگه داشتن انگشت برای کاهش التهاب | علائم خفیف تا متوسط | غیرتهاجمی، قابل استفاده در منزل | محدودیت در استفاده طولانی‌مدت |
| داروهای ضدالتهاب (NSAIDs) | مصرف خوراکی یا موضعی برای کاهش درد | درد و التهاب خفیف | دسترسی آسان | عوارض گوارشی در مصرف طولانی‌مدت |
| تزریق کورتیکواستروئید | تزریق مستقیم داروی ضدالتهاب به غلاف تاندون | علائم متوسط تا شدید | تأثیر سریع، غیرجراحی | اثر کمتر در بیماران دیابتی، احتمال عود |
| فیزیوتراپی و تمرینات کششی | تمرینات کششی، ماساژ و اولتراسوند | بیماران با سفتی و خشکی | بهبود عملکرد، بدون دارو | نیاز به تداوم و همکاری بیمار |
| ازوندرمانی (Ozone Therapy) | تزریق گاز ازون برای کاهش التهاب و افزایش خون‌رسانی | مراحل اولیه تا متوسط | روش نوین، ترمیم سریع‌تر | نیاز به جلسات متعدد، هنوز مطالعات محدود |
| تزریق PRP | تزریق پلاسمای غنی از پلاکت برای ترمیم بافت | بیماران با التهاب مزمن | طبیعی، استفاده از خون خود بیمار | هزینه بالاتر، نیاز به تکرار |
| تزریق سلول‌های بنیادی | بازسازی بافت تاندون با سلول‌های بنیادی | بیماران با آسیب‌های مزمن | نوین، اثرات ترمیمی قوی | هنوز تحقیقاتی است، هزینه‌بر |
| جراحی باز | برش کوچک و آزادسازی غلاف تاندون | موارد شدید و مقاوم به درمان | قطعی و مؤثر | نیاز به دوره نقاهت، احتمال عوارض |
| جراحی پرکوتانئوس | آزادسازی غلاف با سوزن بدون برش پوست | موارد خاص | بدون بخیه، بهبودی سریع‌تر | خطر آسیب به عصب در صورت بی‌تجربگی پزشک |
علائم تریگر فینگر
علائم انگشت ماشه ای (تریگر فینگر) به‌تدریج بروز میکنند و شدت آن‌ها می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. این علائم معمولاً در صبح‌ها شدیدتر هستند و در طول روز بسته به میزان فعالیت دست تغییر میکنند. مهم‌ترین علائم عبارتند از:
- خشکی و سفتی انگشت به‌خصوص پس از بیدار شدن از خواب
- ایجاد صدای تق‌تق یا کلیک هنگام خم یا صاف کردن انگشت
- حس گیر کردن یا قفل‌شدن انگشت در یک موقعیت
- وجود برآمدگی حساس و دردناک در پایه انگشت (محل اتصال تاندون)
- قفل شدن کامل انگشت در حالت خمیده یا صاف که نیاز به کمک دست دیگر برای باز یا بسته کردن دارد
- درد در کف دست و انگشتان که ممکن است هنگام گرفتن اشیاء یا فشار بیشتر شود
شناخت این علائم اهمیت زیادی دارد، چون درمان در مراحل اولیه ساده‌تر و اثربخش‌تر است. در کلینیک تخصصی دکتر آرش مجدزاده، بیماران معمولاً در همان ویزیت اولیه میتوانند با توجه به علائم خود مسیر درمانی مناسب را انتخاب کنند.
علت ایجاد انگشت ماشه ای چیست؟
علت اصلی انگشت ماشه ای التهاب و ضخیم شدن غلاف تاندون است. اما عوامل مختلفی میتوانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند.
آیا انگشت ماشه ای یا همان تریگر فینگر ارثی هست؟
بر اساس منابع علمی مثل Mayo Clinic و Wikipedia، انگشت ماشه ای به‌طور مستقیم بیماری ارثی محسوب نمی‌شود. با این حال، سابقه خانوادگی در بروز بیماری‌های بافت همبند یا التهاب تاندون‌ها می‌تواند احتمال ابتلا را افزایش دهد.
استفاده مکرر از انگشتان
حرکات تکراری دست مثل تایپ طولانی، استفاده از ابزارهای دستی یا نواختن ساز میتوانند فشار زیادی به تاندون‌ها وارد کنند. در نتیجه، غلاف تاندون ملتهب شده و زمینه بروز انگشت ماشه ای فراهم میشود.
التهاب تاندون
هرگونه التهاب طولانی‌مدت در تاندون یا غلاف آن، موجب ضخیم‌شدن بافت و محدودیت حرکت تاندون میشود. این التهاب می‌تواند ناشی از استفاده بیش از حد یا بیماری‌های زمینه‌ای باشد.
بیماری‌های التهابی
بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس با ایجاد التهاب مزمن در مفاصل و تاندون‌ها، یکی از علل شایع بروز انگشت ماشه ای هستند.
دیابت
طبق مطالعات متعدد، دیابت یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای تریگر فینگر است. قند خون بالا باعث آسیب به بافت تاندون و افزایش احتمال التهاب میشود. بیماران دیابتی معمولاً نسبت به سایرین نیاز بیشتری به درمانهای تخصصی و حتی جراحی دارند.
سندروم تونل کارپ
اگرچه ارتباط مستقیم و قطعی بین سندروم تونل کارپ و انگشت ماشه ای وجود ندارد، اما این دو بیماری اغلب همزمان در بیماران مشاهده می‌شوند. علت احتمالی، فشار و التهاب مزمن روی تاندون‌ها و اعصاب دست است.
در مجموع می‌توان گفت که انگشت ماشهای یک بیماری چندعاملی است؛ یعنی ترکیبی از عوامل محیطی (مثل استفاده زیاد از دست) و بیماری‌های زمینه‌ای (مثل دیابت و آرتریت) میتوانند در ایجاد آن نقش داشته باشند.
روش تشخیص انگشت ماشه ای
تشخیص انگشت ماشه ای (تریگر فینگر) معمولاً پیچیده نیست و اغلب پزشک در همان ویزیت اولیه می‌تواند بیماری را شناسایی کند. مهم‌ترین نکته در تشخیص، بررسی علائم بیمار و معاینه دقیق دست است. با این حال، در برخی موارد برای برطرف کردن احتمال سایر بیماری‌ها یا مشخص کردن شدت مشکل، از روشهای تکمیلی نیز استفاده میشود.
معاینه فیزیکی
پزشک ابتدا دست بیمار را بررسی کرده و حرکات انگشت را آزمایش می‌کند. در طول معاینه:
- وجود صدا یا کلیک هنگام حرکت انگشت بررسی میشود.
- پزشک به دنبال برآمدگی کوچک یا ندول در مسیر تاندون می‌گردد.
- حرکت انگشت در حالت‌های خم و صاف شدن مشاهده میشود تا مشخص شود آیا قفل یا گیر کردن وجود دارد یا خیر.
در بسیاری از موارد، همین معاینه ساده برای تشخیص قطعی کافی است.
بررسی سوابق پزشکی
برای انتخاب درمان مناسب، پزشک به سوابق بیمار توجه ویژه‌ای دارد. بیماری‌هایی مثل دیابت، آرتریت روماتوئید، بیماری‌های التهابی مفصلی یا حتی سندروم تونل کارپ میتوانند احتمال ابتلا به انگشت ماشهای را افزایش دهند. همچنین پزشک فعالیتهای روزمره یا شغلی بیمار را بررسی می‌کند؛ مثلاً افرادی که زیاد تایپ میکنند، با ابزار کار میکنند یا ساز می‌نوازند، بیشتر در معرض این بیماری هستند.
آزمایشات تصویربرداری
در اکثر بیماران، نیاز به تصویربرداری وجود ندارد. اما در شرایط خاص، برای اطمینان بیشتر یا排除 بیماری‌های دیگر ممکن است پزشک از:
- سونوگرافی (Ultrasound): برای بررسی التهاب یا ضخیم‌شدن غلاف تاندون.
- MRI: در موارد پیچیده که احتمال آسیب همزمان به سایر ساختارهای دست وجود دارد.
استفاده کند. این روش‌ها به‌ویژه در بیماران با علائم غیرمعمول یا کسانی که به درمانهای اولیه پاسخ نمی‌دهند، کاربرد دارند.
تشخیص سریع و دقیق، کلید انتخاب بهترین روش درمانی است. در کلینیک دکتر آرش مجدزاده، ترکیب معاینه دقیق و استفاده هدفمند از روشهای تصویربرداری باعث میشود بیمار بدون اتلاف وقت وارد مسیر درمان مؤثر شود.
برای دریافت مشاوره اختصاصی با کلینیک دکتر مجدزاده در ارتباط باشید
جمع‌بندی
انگشت ماشهای یا تریگر فینگر یک بیماری شایع و آزاردهنده است که با گیرکردن و قفل شدن انگشتان خود را نشان می‌دهد. این مشکل در صورت بی‌توجهی می‌تواند به محدودیت شدید حرکتی و درد مزمن منجر شود. خوشبختانه روشهای درمانی متنوعی برای آن وجود دارد؛ از درمانهای ساده مثل استراحت و دارو گرفته تا روشهای نوین مثل ازوندرمانی، PRP و سلول‌های بنیادی و در نهایت جراحی برای موارد پیشرفته.
در کلینیک تخصصی دکتر آرش مجدزاده، تشخیص دقیق و انتخاب روش درمانی مناسب برای هر بیمار به‌صورت فردمحور انجام میشود تا بیمار در کوتاه‌ترین زمان بهترین نتیجه را بگیرد.
سوالات متداول
- آیا انگشت ماشهای خودبهخود درمان میشود؟
در موارد خفیف، امکان بهبود خودبهخود وجود دارد، اما اغلب نیاز به درمان تخصصی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری است. - بهترین درمان غیرجراحی انگشت ماشهای چیست؟
تزریق کورتیکواستروئید و در موارد نوین، ازوندرمانی یا PRP از مؤثرترین روشهای غیرجراحی هستند. - بعد از جراحی انگشت ماشهای چقدر طول میکشد تا بهبود یابد؟
اغلب بیماران طی ۲ تا ۳ هفته میتوانند به فعالیتهای روزمره بازگردند؛ اما بازسازی کامل ممکن است چند ماه طول بکشد. - آیا بیماران دیابتی بیشتر در معرض انگشت ماشهای هستند؟
بله. دیابت یکی از عوامل مهم خطر است و این بیماران معمولاً به درمانهای تهاجمیتر نیاز پیدا میکنند.
